Ustawa o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw

Problem niewłaściwych zapisów w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie poruszaliśmy już wcześniej w materiale p.t. „PROJEKT USTAWY O WOLONTARIACIE – CZY MYDLENIE OCZU?”

Krajowy Sztab Ratownictwa SKSR złożył do Sejmu RP wniosek o zmianę zapisów, które uważa za niewłaściwe.

Treść postulowanych zmian publikujemy poniżej. Prosimy o nadsyłanie opinii i wypowiedzi, które opublikujemy. - e-mail

27-06-2007r. – Odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy.

KRAJOWY SZTAB RATOWNICTWA

SPOŁECZNEJ SIECI RATUNKOWEJ

Łódź, ul. Piotrkowska 238

Rok założenia

1989

90-954 Łódż-4, Skrytka pocztowa 32; Tel. 042 6370474

URL: www.ratownictwo.org ß INTERNET à E-mail: sztab@ratownictwo.org

Łódź, dnia 26 czerwca 2007r

Postulujemy wprowadzenie następujących zmian do rozpatrywanego projektu:

Art. 1 pkt 3) ppkt a) - w art. 3 ust 2 pkt 3 po słowie „oraz” proponujemy dodać słowa „ szkołami lub”

w wyniku proponowanej zmiany treść zapisu ustawowego miałaby następujące brzmienie:

„niebędące spółkami handlowymi oraz szkołami lub uczelniami niepublicznymi;

Uzasadnienie: Na podobnych zasadach biznesowych działają oprócz uczelni również różne szkoły niepubliczne.

II.

Art. 1 pkt 3) ppkt b) – proponujemy skreślić treść:

„– po pkt 2 dodaje się pkt 3 w brzmieniu: „3) spółdzielnie socjalne.”,”

i w konsekwencji

Art. 1 pkt 3) ppkt c) – proponujemy skreślić w całości.

Uzasadnienie: Spółdzielnie socjalne mają charakter zarobkowy. Są potrzebną formą zwiększającą aktywizację zawodową jednak ich zarobkowy charakter w nader istotny sposób kłóci się z zasadą niezarobkowych działań organizacji pożytku publicznego.

III.

Art. 1 pkt 9) – proponujemy skreślić treść: „1) nieodpłatnej działalności pożytku publicznego lub”

Uzasadnienie: Bezzasadnym jest obligowanie organizacji społecznych do wyodrębniania rachunkowego nieodpłatnych działań pożytku publicznego od innych statutowych nieodpłatnych działań. Obowiązująca w Polsce organizacje społeczne rachunkowość jest już i tak w naszej ocenie nadmiernym obciążeniem wielu stowarzyszeń, zwłaszcza tych, które nie dysponują środkami finansowymi na zatrudnienie zawodowych księgowych.

Takie uregulowania w istotny sposób hamują rozwój stowarzyszeń w naszym kraju, bowiem na stowarzyszeniach tych spoczywa obowiązek rachunkowości w o wiele większym zakresie niż na firmach biznesowych, które pełną księgowość muszą prowadzić dopiero po osiągnięciu dość wysokiego progu obrotów.

Bezzasadność obecnie obowiązujących w tym zakresie przepisów jednoznacznie potwierdza fakt, że Minister Finansów zwolnił np. stowarzyszenie Ochotnicza Straż Pożarna z obowiązku prowadzenia pełnej księgowości. W tej sytuacji w myśl zasady równego traktowania wszystkich przez prawo, w pełni zasadnym jest wręcz zwolnienie stowarzyszeń nieprowadzących działalności gospodarczej z obowiązku prowadzenia pełnej księgowości i zastąpienie tego obowiązku prowadzeniem ewidencji uproszczonej, umożliwiającej ustalenie i skontrolowanie przychodów oraz wydatków.

IV.

Art. 1 pkt 17) – proponujemy skreślić w całości.

Uzasadnienie: Żądanie częściowych sprawozdań w toku wykonywania zadania publicznego, w przypadku wielu stowarzyszeń spowoduje wręcz zahamowanie ich działań. Na dodatek zapis ten umożliwia dowolne określenie terminu (nawet bardzo krótkiego) złożenia takiego częściowego sprawozdania. Dla większości stowarzyszeń sporządzenie i złożenie sprawozdania wiąże się z koniecznością wykonania wielu obliczeń oraz opracowań, które i tak przecież będą musiały zrobić po wykonaniu tego zadania. Takie hamowanie działań w toku realizacji zadania nie znajduje żadnego słusznego uzasadnienia, a zmuszać będzie stowarzyszenia do utrzymywania stałej rezerwy sił i środków na wypadek otrzymania takiego żądania. Uważamy, że dotychczasowa praktyka składania sprawozdań w ustalonym, odpowiednim terminie, po wykonaniu zadania zupełnie wystarcza. Zwłaszcza, że organ administracji zawsze ma możliwość przeprowadzenia kontroli prawidłowości wykonywania zadania. Kontrola taka jednak nie zmusza stowarzyszenie do wykonania dodatkowej, istotnie obciążającej pracy.

Art. 1 pkt 19) – w art. 19a ust. 4 po słowach „zamieszcza ofertę na okres 7 dni w siedzibie organu w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń” proponujemy dodać treść: „ oraz na swojej stronie internetowej”.

W wyniku proponowanej zmiany treść zapisu ustawowego miałaby następujące brzmienie:

„Organ wykonawczy gminy lub powiatu decydując się na zlecenie zadania publicznego organizacji pozarządowej lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3, zamieszcza ofertę na okres 7 dni w siedzibie organu w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń oraz na swojej stronie internetowej.”

Uzasadnienie: Proponowane uregulowanie niewątpliwie ułatwi możliwość zapoznania się z ogłoszeniem wielu stowarzyszeniom, które nie są w stanie systematycznie odwiedzać organów wykonawczych gminy i studiować tablic ogłoszeń.

VI.

Art. 1 pkt 21) – w art. 20 pkt. 8) proponujemy skreślić w całości.

Uzasadnienie: Nie każde przestępstwo dyskredytuje osobę do pełnienia funkcji we władzach organizacji pożytku publicznego. Ponadto władze takie są ciałem kolegialnym, podejmującym decyzje w drodze głosowania i pojedyncza osoba nie ma głosu decydującego.

Wszelkie ograniczenia swobód i praw obywatelskich winny mieć miejsce wyłącznie na podstawie wyroku niezawisłego sądu. W polskim ustawodawstwie karnym istnieje możliwość orzeczenia przez sąd zakazu wykonywania określonych funkcji oraz ograniczenia praw obywatelskich. Skoro w stosunku do danej osoby taka kara nie została orzeczona, a więc sąd uznał, że nie należy jej w danym przypadku stosować, to niewłaściwym jest pozbawianie a priori kogokolwiek praw obywatelskich.

Niezależnie od powyższego, zwłaszcza na niwie organizacji społecznych znane są liczne przypadki, gdy osoba zresocjalizowana wykazuje się dużą aktywnością w pożytecznych działaniach na rzecz społeczeństwa. Proponowany zapis rażąco ogranicza prawa obywatelskie do bycia wybieranym i tworzenia stowarzyszeń osobom, które miały nawet drobne potknięcie lub były w przeszłości represjonowane.

Projektowany zapis jest tym bardziej kontrowersyjny, że zgodnie z obowiązującym prawem osoba karana może być parlamentarzystą czy np. członkiem rządu. W tej sytuacji ustanowienie restrykcji ostrzejszej w stosunku do społecznika niż do wysokich funkcjonariuszy publicznych jest tym bardziej niezrozumiałe.

VII.

Art. 1 pkt 26) - proponujemy skreślić w całości.

Uzasadnienie: Sferę odpowiedzialności cywilnej regulują już bardzo szczegółowo przepisy Kodeksu Cywilnego, które są tworzone w oparciu o głęboką analizę prawną i merytoryczną. Wprowadzenie obligatoryjnej odpowiedzialności za zadziałanie lub zaniechanie społecznika w sposób niezgodny ze statutem jest rozwiązaniem dalece niewłaściwym. Obowiązujące obecnie przepisy prawa cywilnego stanowią, że w takim przypadku to organizacja decyduje czy będzie domagała się naprawienia powstałej szkody czy też nie.

Zwłaszcza w ratownictwie (ale i w innych dziedzinach) może powstać sytuacja nieprzewidziana w statucie, w której społecznik poświęci dobro organizacji (powodując szkodę) dla ratowania dobra o oczywiście większej wartości (np. zdrowia lub życia ludzkiego, bezpieczeństwa itp.) i mimo tego, że jego działanie wykroczyło poza statut organizacji to organizacja ta uzna to działanie za w pełni słuszne i zasadne, postanawiając o niedomaganiu się naprawienia powstałej szkody. Proponowany zaś zapis poprzez ustanowienie obligatoryjnej odpowiedzialności pozbawia taką organizację możliwości suwerennego podejmowania decyzji. Również pozostałe kwestie podjęte w treści zawartego w projekcie art. 27a znajdują swoje uregulowanie w obowiązującym prawie cywilnym. Dokonywanie zmian w zasadach uregulowanych już w Kodeksie Cywilnym bez dogłębnej analizy ich skutków w różnych sytuacjach (a nie tylko tych, które projektodawca uwzględniał) może spowodować więcej szkody niż pożytku.

VIII.

Art. 1 pkt 28) – w proponowanej treści art. 29 ust. 4 proponujemy treść: „Kontrolę przeprowadzają osoby posiadające pisemne upoważnienie” zmienić na treść:

„Kontrolę przeprowadzają funkcjonariusze publiczni posiadający pisemne upoważnienie”

Uzasadnienie: Jak do punktu następnego.

IX.

Art. 1 pkt 28) - – projektowaną treści art. 29 ust. 5 proponujemy zmienić na treść:

W czynnościach kontrolnych może uczestniczyć przedstawiciel Rady Działalności Pożytku Publicznego, w przypadku złożenia tej Radzie stosownego wniosku przez kontrolowaną organizację pozarządową lub kontrolowane podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, o których mowa w ust. 2.”;

Uzasadnienie: projektowany zapis upoważnia do uczestniczenia w czynnościach kontroli członków Rady Działalności Pożytku Publicznego, a więc m.in. osoby, które nie są pracownikami instytucji państwowych, lecz np. przedstawicielami różnych fundacji, spółek, związków czy też innych stowarzyszeń. Zwłaszcza organizacje, które zajmują się ratownictwem i szeroko rozumianym bezpieczeństwem, nie mogą wyrazić zgody na swobodne przeglądanie pomieszczeń operacyjnych i gromadzonych danych np. o historiach chorób osób, którym niosą pomoc, danych o lokalizacji i sposobie zabezpieczenia ich majątku itp., a są one przecież związane z przedmiotem działalności pożytku publicznego.

W art. 1 proponujemy dodać w projekcie pkt:

„28B) w art. 30

a) w ust. 1 zmienia się treść „danych mających związek z przedmiotem kontroli” na treść „danych będących przedmiotem kontroli”

b) ust. 2 otrzymuje treść : „Czynności kontrolnych, o których mowa w ust. 1, dokonuje się w obecności kierownika kontrolowanej organizacji pozarządowej lub jego upoważnionego przedstawiciela.”

Uzasadnienie:

a) Wiele danych np. o historiach chorób osób, którym jest niesiona pomoc, danych o lokalizacji i sposobie zabezpieczenia ich majątku itp., nie będą przedmiotem kontroli, a są one przecież związane z przedmiotem działalności pożytku publicznego. Przeglądanie tych danych przez kontrolujących byłoby z oczywistych względów niedopuszczalne.

b) Kontrola to nie przeszukanie, a obowiązująca aktualnie treść art. 30 ust. 2 stanowi, że w ramach kontroli można wkroczyć do siedziby organizacji społecznej pod nieobecność jakiegokolwiek jej przedstawiciela (wystarczy przywołać przypadkowego świadka) i swobodnie przeglądać dokumenty i dane tam zgromadzone, w tym takie, które nie stanowią bezpośredniego przedmiotu kontroli. W czasie kontroli reprezentować organizację winien upoważniony, a nie dowolny członek władz czy pracownik. Taka sytuacja może mieć miejsce wyłącznie, gdy stowarzyszenie nie podda się kontroli i będą miały wówczas zastosowanie przepisy o przeszukaniu. Przepisy takie są jednak obwarowane licznymi warunkami zapewniającymi poszanowanie podstawowych wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich.

XI.

Art. 2 proponujemy skreślić w całości.

Uzasadnienie: Obecnie obowiązująca, niezbędna do założenia stowarzyszenia zarejestrowanego liczba 15 osób jest i tak bardzo mała. Zmniejszenie jej do 10 osób spowoduje jeszcze większe niż dotychczas mnożenie się „pseudo stowarzyszeń” nastawionych nie na prowadzenie autentycznych działań społecznych, lecz wyłącznie na konsumowanie dotacji i wypieranie z pola zainteresowań władz państwowych i wsparcia rzeczywistych społeczników. Już teraz często spotykamy się z lansowaniem twierdzenia, że o wielkości i reprezentatywności stowarzyszenia ma decydować wielkość wydanych w roku budżetowym (otrzymanych z dotacji) środków finansowych, a nie ilość członków, jaką dana organizacja zrzesza.

XII.

W art. 4 – w projektowanej treści art. 23a ust 3 proponujemy zmienić treść „przez organizacje pożytku publicznego” na treść „przez organizacje pozarządowe”.

Uzasadnienie: Zawarta w projekcie treść rażąco narusza zasadę równego traktowania wszystkich przez prawo. Nie znajduje uzasadnienia zawarte w projekcie uregulowanie, że tylko organizacje, które przyjmą status organizacji pożytku publicznego będą miały prawo do zaprezentowania w mediach publicznych swojej nieodpłatnej działalności pożytku publicznego. Działalność pożytku publicznego prowadzą również pozostałe organizacje pozarządowe i to w zakresie o wiele większym niż te pierwsze.

XIII.

W art. 5 pkt 2) – proponujemy skreślić w całości.

Uzasadnienie: Bezzasadnym jest obligowanie organizacji pożytku publicznego, aby już w chwili zakładania stowarzyszenia i rejestrowania statutu określała jakie konkretnie działania będzie prowadziła nieodpłatnie, a jakie odpłatnie. Projektowane uregulowanie będzie ponadto bezprzedmiotowe, ponieważ organizacje i tak będą wówczas wpisywały, że wszystkie swoje działania mogą prowadzić zarówno nieodpłatnie jak i odpłatnie, zapobiegając w ten sposób konieczności zmieniania statutu przy podejmowaniu poszczególnych inicjatyw społecznych.

Jerzy Płókarz

Prezes

Społecznej Sieci Ratunkowej